Giữa lúc leo thang chưa từng có trong cuộc chiến Israel-Iran vừa nổ ra, Hezbollah đã cảnh báo rằng một cuộc tấn công của Mỹ vào Iran sẽ châm ngòi cho toàn khu vực. Điều này ngụ ý rõ ràng: một cuộc chiến tiếp tục chống lại Tehran đồng nghĩa với chiến tranh với toàn bộ Trục Kháng chiến. Nhưng đến từ Hezbollah – chỉ vài tháng sau một trong những chương tàn khốc nhất trong lịch sử của nhóm – những lời đe dọa như vậy đặt ra nhiều câu hỏi hơn là nỗi sợ hãi.
Để hiểu Hezbollah có thể đi đến đâu tiếp theo, chúng ta cần xem lại vị thế hiện tại của họ.
Từ năm 2023 đến năm 2024, Hezbollah đã tham gia một cuộc chiến tốn kém với Israel, khiến nhiều cơ sở hạ tầng quân sự của họ bị tàn phá. Cuộc xung đột đó – được nhiều người thừa nhận một cách kín đáo là một thất bại chiến lược – kết thúc vào tháng 11 năm 2024 với một thỏa thuận ngừng bắn mà Hezbollah phải chấp nhận các điều khoản rất bất lợi cho họ. Ban lãnh đạo quân sự cấp cao của họ đã bị xóa sổ. Các tuyến đường vận chuyển vũ khí của họ qua Syria đã bị phá hủy. Khả năng của họ trong việc triển khai sức mạnh vào miền bắc Israel đã bị vô hiệu hóa.
Đây không phải là một thỏa thuận được sinh ra từ ngoại giao hay chiến lược. Nó được sinh ra từ sự cần thiết. Hezbollah không còn lá bài nào tốt hơn để chơi.
Vì vậy, bây giờ, khi chế độ Iran phải đối mặt với nguy cơ đối đầu trực tiếp với cả Israel và Hoa Kỳ, Hezbollah thấy mình rơi vào một tình thế khó xử. Họ không thể hoàn toàn đứng ngoài cuộc, tính hợp pháp của họ bắt nguồn từ việc là cánh tay “kháng chiến” của Trục. Nhưng liệu họ có đủ khả năng để dốc toàn lực? Liệu họ có thể sống sót sau một cuộc chiến tranh khu vực quy mô lớn vào thời điểm lực lượng của họ bị suy yếu, sức răn đe bị phá vỡ và sự ủng hộ trong nước ngày càng căng thẳng?
Câu hỏi không chỉ là liệu Hezbollah có hành động hay không. Mà là liệu Hezbollah có sẵn sàng mạo hiểm toàn bộ sự tồn tại của mình để bảo vệ một chế độ ở Tehran mà có thể không còn có khả năng tự vệ nữa hay không. Liệu Hezbollah có theo chế độ Iran vào một cuộc đối đầu tự sát nếu cán cân quyền lực nghiêng về phía họ hơn nữa? Hay họ sẽ chọn sự tự bảo tồn và tiến hóa?
Một số chế độ đã chọn tự sát. Lịch sử cung cấp nhiều ví dụ về các hệ thống sụp đổ không phải vì chúng bị đánh bại, mà vì chúng không thể tưởng tượng ra sự tồn tại của mình dưới bất kỳ hình thức nào khác ngoài hình dạng ý thức hệ cứng nhắc nhất của chúng.
Nhưng điều đó không nhất thiết phải như vậy.
Hezbollah – giống như chế độ Iran – có một sự lựa chọn. Họ có thể sụp đổ khi bảo vệ một trật tự cũ đang dần biến mất, hoặc họ có thể bắt đầu định vị lại mình cho một tương lai khác. Một tương lai mà vai trò của họ sẽ tiến hóa. Một tương lai mà chủ nghĩa thực dụng sẽ thắng thế trước sự cứng nhắc.
Các phong trào chính trị trong suốt lịch sử đã chuyển mình. Ví dụ, đảng Cộng hòa và Dân chủ ở Hoa Kỳ hầu như không còn giống với bản sắc ý thức hệ ban đầu của họ. Các phong trào cách mạng trên thế giới, khi bị áp lực bởi nhu cầu hoặc cơ hội, đã tự tái tạo hình dạng để tồn tại. Hezbollah cũng đang phải đối mặt với thời khắc đó.
Đây không phải là lời kêu gọi đầu hàng. Đây là lời kêu gọi về sự rõ ràng chiến lược. Một sự thừa nhận rằng sức răn đe, cũng như sự kháng cự, không phải là tĩnh. Nó tiến hóa, hoặc nó sẽ chết.
Nếu Hezbollah muốn duy trì tầm ảnh hưởng trong một bối cảnh khu vực đang thay đổi, nơi Iran có thể bị buộc phải hiệu chỉnh lại, và nơi sự tái định hướng được Mỹ hậu thuẫn ngày càng định hình các hành lang quyền lực, thì họ phải thấy rằng tương lai của họ không nằm ở sự leo thang, mà nằm ở sự đổi mới.
Tôi vẫn tin tưởng vào chủ nghĩa thực dụng đã đưa Hezbollah chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn vào năm 2024. Cùng một logic đó phải được áp dụng ngay bây giờ. Khu vực này không cần thêm một vòng tự hủy diệt nữa. Điều nó cần là một con đường thoát khỏi chính trị cực đoan, nơi quyền lực không được đo bằng ai có thể gây chiến tranh, mà bằng ai có thể sống sót trong hòa bình và định hình nó.
Ramzi Abou Ismail là một nhà Tâm lý học Chính trị và là Nghiên cứu viên cấp cao tại Viện Công lý Xã hội và Giải quyết xung đột tại Đại học Hoa Kỳ Lebanon.
Quan điểm trong bài viết này phản ánh quan điểm của tác giả và không nhất thiết phản ánh niềm tin của NOW.
Nguồn: Hezbollah’s Moment of Reckoning: Between Escalation and Evolution – Nowlebanon
