Iran tuyên bố sở hữu tên lửa siêu thanh và cho biết họ đã bắt đầu sử dụng loại vũ khí hiện đại này tấn công Israel.
Tuy nhiên, những tuyên bố này hiện chưa có bằng chứng xác thực, và các chuyên gia quân sự tỏ ra hoài nghi.
Nếu những vũ khí tốc độ cao này thực sự nằm trong kho vũ khí của Iran và được triển khai, chúng có thể tạo ra một thách thức chưa từng có đối với hệ thống phòng thủ tên lửa tinh vi của Israel, gọi là “vòm sắt”.
Sự thay đổi tiềm năng về năng lực quân sự này, nếu được chứng minh là đúng, chắc chắn sẽ làm thay đổi động lực của cuộc xung đột lâu dài và gay gắt giữa hai quốc gia.
Đây là cái nhìn chi tiết hơn về những vũ khí tiên tiến này:
Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo bán quân sự của Iran hôm thứ Tư tuyên bố đã phóng những gì mà họ gọi là tên lửa siêu thanh “Fattah 1” về phía Israel. Nhưng việc liệu những tên lửa này có phải là siêu thanh hay không vẫn đang gây tranh cãi.
Nói một cách đơn giản, vũ khí siêu thanh là bất kỳ tên lửa nào di chuyển với tốc độ vượt quá Mach 5, gấp năm lần tốc độ âm thanh. Tên lửa đạn đạo, được phóng lên cao hoặc ngoài khí quyển Trái đất, thường đạt được tốc độ này.
Nhưng trong chiến tranh hiện đại, các chuyên gia cho rằng vũ khí siêu thanh cũng phải có hệ thống định vị tiên tiến – giúp chúng linh hoạt và có khả năng thay đổi quỹ đạo. Điều này có thể thách thức các hệ thống phòng thủ truyền thống, Jack Watling, một nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia cho biết.
Tên lửa đạn đạo truyền thống bay theo một quỹ đạo mà các hệ thống phòng thủ tên lửa như Patriot do Mỹ sản xuất có thể dự đoán được. Tên lửa hành trình, có thể bám sát địa hình, hoặc tên lửa siêu thanh, được phóng ở độ cao thấp hơn, có quỹ đạo khó dự đoán hơn và khó ngăn chặn hơn.
“Radar có thể nhìn thấy một tên lửa trên quỹ đạo đạn đạo vì nó ở trên đường chân trời radar. Nếu đó là một phương tiện lướt siêu thanh, nó có thể bay thấp hơn và các ngọn đồi cản trở tầm nhìn”, Watling nói. “Điều đó làm giảm thêm thời gian bạn sẽ có để tấn công bởi vì nếu nó xuất hiện trên đường chân trời, bạn đột nhiên nhìn thấy nó, và sau đó nó đã qua rồi.”
Các chuyên gia cho rằng Mỹ và Trung Quốc là những quốc gia duy nhất đã phát triển tên lửa siêu thanh thế hệ mới – nhưng cả hai đều chưa sử dụng chúng trong chiến đấu. Các quốc gia khác như Nga, Triều Tiên và Pakistan đã thử nghiệm hoặc sử dụng tên lửa có công nghệ tương tự nhưng kém tinh vi hơn.
“Theo cách mà nó hiện đang được sử dụng, thuật ngữ “siêu thanh” thường có ý nghĩa rất ít hoặc không có ý nghĩa và đồng thời làm gia tăng động lực cạnh tranh và nỗi sợ bỏ lỡ công nghệ”, theo một báo cáo năm 2022 của Viện Nghiên cứu Hòa bình Stockholm.
Mỹ cho biết họ đang đặt tên lửa siêu thanh lên một tàu khu trục tàng hình và đang phát triển và thử nghiệm các chương trình khác.
Trung Quốc đã thử nghiệm tên lửa siêu thanh đầu tiên vào năm 2017 và từ đó đã phát triển một loạt vũ khí siêu thanh mà Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết có thể đe dọa Hawaii, Alaska và thậm chí cả nước Mỹ lục địa.
Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã cảnh báo về “những khoản đầu tư khổng lồ” của Trung Quốc vào công nghệ quân sự, bao gồm cả vũ khí siêu thanh.
Hầu hết các quốc gia không thể chế tạo tên lửa có thể chịu được nhiệt độ và áp lực động lượng của những loại đạn dược cực nhanh này, Watling nói.
“Đây là một nhiệm vụ vô cùng phức tạp. Người Iran không có khả năng sản xuất chúng”, ông nói.
Hầu hết các tên lửa mà Iran đã triển khai chống lại Israel đều di chuyển với tốc độ siêu thanh, nhưng hầu như không thể cơ động, vì vậy chúng không được coi là tên lửa siêu thanh thực sự, Yehoshua Kalisky, một nhà nghiên cứu cấp cao tại viện nghiên cứu INSS của Israel và cựu nhà khoa học trong ngành công nghiệp quốc phòng Israel cho biết.
Tên lửa mà họ đã phóng, Fattah 1, đã đạt được thành công tối thiểu. Israel cho biết Iran đã phóng hơn 400 tên lửa, với hơn 40 tên lửa gây thiệt hại hoặc thương vong.
“Israel có thể đánh chặn hơn 95% tên lửa vì tốc độ không phải là yếu tố quan trọng”, Kalisky nói. “Điều quan trọng là khả năng cơ động của tên lửa đang đến, và cho đến nay, khả năng cơ động của những tên lửa này còn hạn chế.”
Ông nói Iran có hai tên lửa nhanh và cơ động, Khorramshahr và Fattah 2, sẽ “khó khăn hơn” để đánh chặn. Nhưng cả hai đều chưa được triển khai.
Nga tuyên bố đã sử dụng tên lửa siêu thanh trong cuộc chiến chống lại Ukraine, nhưng các chuyên gia cho rằng mặc dù nhanh nhưng chúng không đủ cơ động để được coi là vũ khí siêu thanh thực sự.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã khoe về việc phát triển và sử dụng Orenshiki ở Ukraine – tuyên bố rằng nó bay “như một thiên thạch” với tốc độ gấp 10 lần tốc độ âm thanh và nó miễn dịch với bất kỳ hệ thống phòng thủ tên lửa nào. Các quan chức quân sự Ukraine cho biết nó đạt Mach 11.
Lầu Năm Góc cho biết vào tháng 12 năm ngoái, Oreshnik được phóng là một loại tên lửa đạn đạo tầm trung thử nghiệm.
Nga cũng tuyên bố tên lửa Kinzhal của họ là siêu thanh, nhưng Ukraine đã có thể đánh chặn chúng bằng hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot do Mỹ sản xuất.
Nguồn: Hypersonic missiles: Why they could change the course of the Iran-Israel conflict | The Independent
