ISLAMABAD – Các phiến quân ly khai và thánh chiến ở biên giới Pakistan-Iran có thể lợi dụng bất kỳ sự sụp đổ nào của chính quyền ở Iran. Lo ngại này đã được Tư lệnh quân đội Pakistan nhấn mạnh trong cuộc gặp tuần này với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Các nhóm chống Iran và chống Pakistan hoạt động ở cả hai phía của đường biên giới dài 900 km. Khi Israel ném bom chương trình hạt nhân của Iran, các quan chức của họ đã liên tục ám chỉ rằng họ đang tìm cách gây mất ổn định hoặc lật đổ chính phủ Iran.
Ngoài lo ngại về sự hỗn loạn có thể tràn từ Iran sang, Pakistan còn quan ngại về tiền lệ do Israel tạo ra khi tấn công các cơ sở hạt nhân của một quốc gia khác. Pakistan và Ấn Độ, hai đối thủ sở hữu vũ khí hạt nhân, đã có một cuộc xung đột kéo dài bốn ngày vào tháng Năm.
Sau bữa trưa thứ Tư tại Nhà Trắng với Tư lệnh quân đội Pakistan, Thống chế Asim Munir, ông Trump nói: “Họ không vui về bất cứ điều gì”, ám chỉ quan điểm của Pakistan về xung đột Israel-Iran. Quân đội Pakistan cho biết hôm thứ Năm rằng hai bên đã thảo luận về Iran, “với cả hai nhà lãnh đạo đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết xung đột”. Pakistan đã lên án cuộc tấn công của Israel vào Iran là vi phạm luật pháp quốc tế.
“Đây là một vấn đề rất nghiêm trọng đối với chúng tôi về những gì đang xảy ra ở đất nước anh em Iran của chúng tôi,” Shafqat Ali Khan, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Pakistan, cho biết hôm thứ Năm. “Nó đe dọa toàn bộ cấu trúc an ninh khu vực, nó tác động sâu sắc đến chúng tôi.”
Một số nhóm phiến quân ở biên giới đã hoan nghênh tình trạng hỗn loạn này. Jaish al-Adl (JaA), một nhóm thánh chiến của Iran được thành lập từ các dân tộc thiểu số Baluch và Sunni Hồi giáo và hoạt động từ Pakistan, cho biết xung đột của Israel với Iran là một cơ hội lớn. Nhóm này tuyên bố vào ngày 13 tháng 6 rằng “Jaish al-Adl mở rộng bàn tay huynh đệ và hữu nghị đến tất cả người dân Iran và kêu gọi tất cả mọi người, đặc biệt là người dân Baluchistan, cũng như các lực lượng vũ trang, tham gia vào hàng ngũ Kháng chiến”.
Ngược lại, Pakistan lo ngại rằng các phiến quân ly khai từ dân tộc thiểu số Baluch của mình, những người đóng quân ở Iran, cũng sẽ tìm cách tăng cường các cuộc tấn công. Maleeha Lodhi, cựu đại sứ Pakistan tại Washington, cho biết: “Có nỗi lo sợ về những không gian không được kiểm soát, nơi sẽ là mảnh đất màu mỡ cho các nhóm khủng bố”.
Pakistan có biên giới bất ổn với Afghanistan do Taliban kiểm soát và đối thủ truyền kiếp Ấn Độ. Nước này không muốn thêm một biên giới biến động khác vào đường biên giới dài với Iran.
Khu vực biên giới Iran-Pakistan có người Baluch sinh sống, một dân tộc thiểu số ở cả hai nước, những người từ lâu đã phàn nàn về sự phân biệt đối xử và phát động các phong trào ly khai. Về phía Pakistan, khu vực này là một tỉnh gọi là Balochistan và ở Iran là Sistan-Baluchistan.
Trước khi Israel ném bom Iran, Tehran thân thiết hơn với đối thủ truyền kiếp của Pakistan là Ấn Độ. Pakistan và Iran thậm chí đã trao đổi các cuộc không kích vào năm ngoái, cáo buộc lẫn nhau che giấu phiến quân Baluch. Nhưng cuộc tấn công vào Iran đã làm đảo lộn các liên minh, vì Ấn Độ đã không lên án chiến dịch ném bom của Israel.
Trung Quốc cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình an ninh ở Balochistan, với khu vực này là trọng tâm của chương trình đầu tư cơ sở hạ tầng trị giá hàng tỷ đô la của Bắc Kinh ở Pakistan, tập trung vào cảng Gwadar mới do Trung Quốc điều hành. Các nhóm phiến quân Baluch ở Pakistan trước đây đã nhắm mục tiêu vào nhân sự và dự án của Trung Quốc.
Về phía Iran của biên giới, Tehran đã nhiều lần cáo buộc Pakistan, các quốc gia Vùng Vịnh, Israel và Hoa Kỳ hậu thuẫn các nhóm Baluch chống Iran.
Simbal Khan, một nhà phân tích ở Islamabad, cho biết các nhóm Baluch khác nhau có thể biến thành một phong trào “Baluchistan vĩ đại hơn” nhằm thành lập một quốc gia mới từ các khu vực Baluch của Pakistan và Iran. Khan nói: “Tất cả họ sẽ cùng nhau chiến đấu nếu điều này bùng nổ”.
Nguồn: Pakistan fears militants will thrive on restive border if Iran destabilised | The Straits Times
