Khi Bộ trưởng Ngoại giao Iran đến Moscow vào thứ Hai, Tổng thống Vladimir Putin đã cam kết rằng Nga sẽ “cung cấp hỗ trợ cho người dân Iran” sau các cuộc tấn công của Mỹ. Mặc dù Nga đã lên án các cuộc tấn công của Israel và Mỹ vào Tehran, các chuyên gia cho rằng cuộc xung đột này có thể mang lại lợi ích cho Điện Kremlin.
Vài giờ sau khi Mỹ phát động các cuộc tấn công vào các địa điểm hạt nhân của Iran vào sáng sớm Chủ nhật, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi thông báo rằng ông sẽ tổ chức “tham vấn nghiêm túc” với đồng minh chủ chốt Vladimir Putin tại Điện Kremlin vào thứ Hai. Truyền thông nhà nước Nga đưa tin Araghchi nói sau khi hạ cánh xuống Moscow vào đêm Chủ nhật: “Trong tình hình nguy hiểm mới này… các cuộc tham vấn của chúng ta với Nga chắc chắn có tầm quan trọng lớn.” Khi hai người gặp mặt trực tiếp, Putin đã lên án “hành động gây hấn hoàn toàn vô cớ chống lại Iran” từ Mỹ và nói rằng Nga đang “nỗ lực cung cấp hỗ trợ cho người dân Iran”.
Nhưng ngay cả khi Điện Kremlin lên án các cuộc tấn công vào đồng minh chiến lược lâu dài của mình, một cuộc xung đột kéo dài vẫn mang lại những cơ hội tiềm năng cho Nga.
Iran thông báo vào Chủ nhật rằng họ sẽ đóng Eo biển Hormuz, một tuyến đường thủy ở bờ biển phía nam Iran mà qua đó khoảng một phần năm lượng dầu mỏ thương mại của thế giới đi qua. Việc này có khả năng đẩy giá dầu toàn cầu tăng vọt, tạo động lực cho nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt của Moscow.
Nhưng quan trọng nhất đối với Nga, trong khi Mỹ – và thế giới – đang tập trung sự chú ý vào Israel và Iran, cuộc chiến của Putin ở Ukraine đã bị lu mờ. Việc Hoa Kỳ bị sa lầy vào một cuộc xung đột kéo dài cũng có thể có tác động đáng kể đến khả năng phòng thủ trong tương lai của Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump chưa làm rõ liệu ông có ý định tiếp tục tấn công Iran hay không. Nhưng việc hỗ trợ Israel về lâu dài có thể đồng nghĩa với việc “Mỹ sẽ phải cung cấp tên lửa, hệ thống phòng không và tên lửa đánh chặn cho Israel”, Oleg Ignatov, nhà phân tích cấp cao về Nga tại Nhóm Khủng hoảng Quốc tế, cho biết. “Điều đó có nghĩa là những thứ này sẽ không đến Ukraine và tất nhiên, điều đó nằm trong lợi ích của Nga.”
Ngoài ra còn có những hàm ý đạo đức khi Mỹ tham gia tấn công Iran dưới cái cớ pháp lý lung lay rằng đó là một hành động tự vệ phủ đầu – cùng một lý do mà các nhà lãnh đạo phương Tây đã lên án Putin sử dụng để xâm lược Ukraine vào năm 2022.
Về lâu dài, nếu Mỹ bị cuốn vào một cuộc chiến “không thể thắng” khác ở Trung Đông, thì điều đó thực sự sẽ đẩy nhanh sự suy tàn của Mỹ mà Tổng thống Putin đã dự đoán trong nhiều năm qua”, Kadri Liik, thành viên chính sách cấp cao tại Hội đồng Đối ngoại Châu Âu và một chuyên gia về Nga, cho biết.
Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, Dmitry Medvedev, vào Chủ nhật thậm chí còn gợi ý về một cuộc trả đũa hạt nhân của Iran chống lại Hoa Kỳ, được Nga hậu thuẫn. Trump đã “đẩy Mỹ vào một cuộc chiến mới” trong đó “một số quốc gia” sẵn sàng “cung cấp trực tiếp cho Iran các đầu đạn hạt nhân của riêng họ”, ông viết trên mạng xã hội. Nhưng một bước đi như vậy dường như khó xảy ra.
Mặc dù Iran đã hỗ trợ cuộc chiến của Nga ở Ukraine bằng cách cung cấp máy bay không người lái và các thiết bị quân sự khác, nhưng cho đến nay Điện Kremlin vẫn chưa viện trợ quân sự cho Iran – bất chấp một thỏa thuận đối tác chiến lược sâu rộng được ký kết chỉ vài tháng trước, trong đó hai nước đồng ý giúp đỡ lẫn nhau chống lại các “mối đe dọa an ninh” chung.
Chừng nào nguồn lực quân sự của Nga còn tập trung ở Ukraine, Putin dường như không mấy mặn mà với cuộc xung đột ở Israel và Iran, và ông đã tự đóng vai trò là một người môi giới hòa bình không chính thức – đồng thời từ chối khả năng đóng vai trò là một nhà hòa giải chính thức. “Chúng tôi chỉ đơn giản là gợi ý các ý tưởng… nếu chúng được cả hai bên chấp nhận, chúng tôi sẽ rất vui”, ông nói khi thảo luận về cuộc xung đột tại một diễn đàn kinh tế ở Saint Petersburg vào thứ Sáu.
Trên thực tế, nhà lãnh đạo Nga có ít ảnh hưởng đến kết quả ở Israel hoặc Iran. “Nga không đủ mạnh để định hình trật tự mới nổi lên ở Trung Đông, và có lẽ cũng không ở vị thế tốt nhất để hưởng lợi từ đó,” Liik nói.
Nhưng điều đó không có nghĩa là ông ấy sẽ không cố gắng. “Putin rất chiến thuật, và ông ấy sẽ cố gắng giành lấy lợi thế từ tình hình này,” Ignatov nói.
Một kịch bản tốt nhất cho Nga là một cuộc xung đột ngắn hạn, trong đó Điện Kremlin cung cấp khả năng phòng thủ quân sự hạn chế mà họ hiện có thể cung cấp cho Iran để đổi lấy cam kết từ Tehran tránh tấn công các căn cứ của Mỹ gần đó. Một thỏa thuận như vậy sẽ vừa tăng sự phụ thuộc của Iran vào Nga vừa tránh được nguy cơ xung đột với Mỹ. “Nga có thể nói rằng họ không muốn leo thang, nhưng họ sẵn sàng giúp Iran và tự vệ. Điều đó có vẻ hợp lý,” Ignatov nói.
Điều đó cũng sẽ là sự mở rộng của điều mà Liik gọi là chính sách “ngoại giao trình diễn” của Putin đối với Hoa Kỳ trong khi ông theo đuổi các mục tiêu riêng của mình ở Ukraine. “Nga giả vờ hữu ích, giả vờ tham gia vào các quy trình ngoại giao… trong khi thực tế không nhượng bộ một ly nào về các yêu cầu tối đa của họ và câu giờ,” cô nói.
