Khi ngoại trưởng Iran đến Moscow vào thứ Hai, Tổng thống Vladimir Putin đã cam kết rằng Nga sẽ “cung cấp viện trợ cho người dân Iran” sau các cuộc tấn công của Mỹ. Trong khi Nga đã lên án các cuộc tấn công của Israel và Mỹ vào Tehran, các chuyên gia cho rằng xung đột này có thể mang lại lợi ích cho Điện Kremlin.
Vài giờ sau khi Mỹ tiến hành các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran vào sáng sớm Chủ nhật, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi tuyên bố rằng ông sẽ tổ chức “các cuộc tham vấn nghiêm túc” với đồng minh chủ chốt Vladimir Putin tại Điện Kremlin vào thứ Hai.
“Trong tình hình nguy hiểm mới này… các cuộc tham vấn của chúng ta với Nga chắc chắn có thể mang ý nghĩa rất lớn”, truyền thông nhà nước Nga dẫn lời Araghchi nói sau khi hạ cánh xuống Moscow vào tối Chủ nhật.
Khi hai nhà lãnh đạo gặp mặt trực tiếp, Putin đã lên án “hành động gây hấn hoàn toàn không có lý do chống lại Iran” từ phía Mỹ và cho biết Nga đang “nỗ lực cung cấp viện trợ cho người dân Iran”.
Tuy nhiên, ngay cả khi Điện Kremlin lên án các cuộc tấn công vào đồng minh chiến lược lâu dài của mình, một cuộc xung đột kéo dài vẫn mang lại những cơ hội tiềm năng cho Nga.
Iran đã tuyên bố vào Chủ nhật rằng họ sẽ đóng cửa Eo biển Hormuz, một tuyến đường thủy ở bờ biển phía nam Iran, nơi khoảng một phần năm lượng dầu mỏ giao dịch trên thế giới đi qua. Việc này có thể khiến giá dầu toàn cầu tăng vọt, tạo động lực cho nền kinh tế Moscow đang bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt.
Nhưng quan trọng nhất đối với Nga là khi Mỹ – và thế giới – tập trung sự chú ý vào Israel và Iran, cuộc chiến của Putin ở Ukraine đã bị lu mờ.
Việc Hoa Kỳ bị lôi kéo vào một cuộc xung đột kéo dài cũng có thể có tác động đáng kể đến khả năng phòng thủ trong tương lai của Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn chưa làm rõ liệu ông có ý định tiếp tục các cuộc tấn công vào Iran hay không. Nhưng việc hỗ trợ Israel về lâu dài có thể đồng nghĩa với việc “Mỹ sẽ phải cung cấp cho Israel tên lửa, hệ thống phòng không và tên lửa đánh chặn”, Oleg Ignatov, nhà phân tích cấp cao về Nga của Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế, cho biết.
“Điều đó có nghĩa là những thứ này sẽ không đến Ukraine và tất nhiên, điều đó phục vụ lợi ích của Nga.”
Ngoài ra, còn có những hàm ý đạo đức khi Mỹ tham gia một cuộc tấn công vào Iran dưới cái cớ pháp lý không vững chắc rằng đó là hành động tự vệ phủ đầu – cùng một lý do mà các nhà lãnh đạo phương Tây đã lên án Putin sử dụng để xâm lược Ukraine vào năm 2022.
Về lâu dài, nếu Mỹ bị cuốn vào một cuộc “chiến tranh Trung Đông không thể thắng” khác, thì điều đó thực sự sẽ đẩy nhanh sự suy tàn của Mỹ mà Tổng thống Putin đã dự đoán trong nhiều năm”, Kadri Liik, thành viên chính sách cấp cao tại Hội đồng Châu Âu về Quan hệ Đối ngoại và là chuyên gia về Nga, nhận định.
Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, Dmitry Medvedev, vào Chủ nhật thậm chí còn gợi ý về một cuộc trả đũa hạt nhân của Iran chống lại Hoa Kỳ, được Nga hậu thuẫn. Trump đã “đẩy Mỹ vào một cuộc chiến mới” trong đó “một số quốc gia” đã sẵn sàng “trực tiếp cung cấp cho Iran các đầu đạn hạt nhân của riêng họ”, ông viết trên mạng xã hội.
Tuy nhiên, một bước đi như vậy dường như khó xảy ra.
Trong khi Iran đã hỗ trợ cuộc chiến của Nga ở Ukraine bằng cách cung cấp máy bay không người lái và các thiết bị quân sự khác, cho đến nay Điện Kremlin vẫn chưa cung cấp bất kỳ sự hỗ trợ quân sự nào cho Iran – bất chấp một thỏa thuận đối tác chiến lược sâu rộng được ký kết chỉ vài tháng trước, trong đó hai nước đã đồng ý giúp đỡ lẫn nhau chống lại các “mối đe dọa an ninh” chung.
Miễn là các nguồn lực quân sự của Nga tập trung ở Ukraine, Putin dường như ít quan tâm đến xung đột ở Israel và Iran và đã thể hiện mình là một nhà hòa giải không chính thức – đồng thời từ chối khả năng đóng vai trò là một nhà trung gian chính thức.
“Chúng tôi chỉ đơn giản là gợi ý các ý tưởng… nếu chúng tỏ ra hấp dẫn đối với cả hai bên, chúng tôi sẽ chỉ vui mừng”, ông nói khi thảo luận về cuộc xung đột tại một diễn đàn kinh tế ở Saint Petersburg vào thứ Sáu.
Trên thực tế, nhà lãnh đạo Nga ít có ảnh hưởng đến kết quả ở Israel hoặc Iran. “Nga không đủ mạnh để định hình trật tự mới đang nổi lên ở Trung Đông, và có lẽ không ở vị trí tốt nhất để hưởng lợi từ nó”, Liik nhận định.
Nhưng điều đó không có nghĩa là ông ấy sẽ không cố gắng. “Putin rất giỏi chiến thuật, và ông ấy sẽ cố gắng tận dụng tình hình”, Ignatov nói.
Một kịch bản tốt nhất cho Nga là một cuộc xung đột ngắn hạn, trong đó Điện Kremlin cung cấp khả năng phòng thủ quân sự hạn chế mà họ hiện có thể cung cấp cho Iran để đổi lấy cam kết từ Tehran tránh tấn công các căn cứ của Mỹ trong vùng lân cận.
Một thỏa thuận như vậy sẽ vừa làm tăng sự phụ thuộc của Iran vào Nga vừa tránh được nguy cơ xung đột với Mỹ. “Nga có thể nói rằng họ không muốn leo thang, nhưng họ sẵn sàng giúp Iran tự vệ. Điều đó có vẻ hợp lý”, Ignatov nói.
Đây cũng sẽ là sự mở rộng của điều mà Liik gọi là chính sách “ngoại giao trình diễn” của Putin đối với Hoa Kỳ trong khi ông theo đuổi các mục tiêu riêng của mình ở Ukraine.
“Nga giả vờ hữu ích, giả vờ tham gia vào các quy trình ngoại giao… trong khi thực tế không nhượng bộ một ly nào đối với các yêu sách tối đa của họ và câu giờ”, bà nói.
