Khi Bộ trưởng Ngoại giao Iran tới Moscow vào thứ Hai, Tổng thống Vladimir Putin đã cam kết rằng Nga sẽ “cung cấp hỗ trợ cho người dân Iran” sau các cuộc tấn công của Mỹ. Trong khi Nga lên án các cuộc tấn công của Israel và Mỹ vào Tehran, các chuyên gia cho rằng cuộc xung đột này có thể mang lại lợi ích cho Điện Kremlin.
Vài giờ sau khi Mỹ phát động các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran vào sáng sớm Chủ nhật, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi đã thông báo rằng ông sẽ tổ chức “tham vấn nghiêm túc” với đồng minh chủ chốt Vladimir Putin tại Điện Kremlin vào thứ Hai. Truyền thông nhà nước Nga đưa tin Araghchi nói sau khi hạ cánh xuống Moscow vào tối Chủ nhật: “Trong tình hình nguy hiểm mới này… các cuộc tham vấn của chúng tôi với Nga chắc chắn có thể có ý nghĩa rất lớn”.
Khi hai người gặp mặt trực tiếp, Putin đã lên án “hành động gây hấn hoàn toàn vô cớ chống lại Iran” từ phía Mỹ và nói rằng Nga đang “nỗ lực cung cấp hỗ trợ cho người dân Iran”.
Nhưng ngay cả khi Điện Kremlin lên án các cuộc tấn công nhằm vào đồng minh chiến lược lâu dài của mình, một cuộc xung đột kéo dài vẫn mang lại những cơ hội tiềm năng cho Nga.
Iran thông báo vào Chủ nhật rằng họ sẽ đóng cửa Eo biển Hormuz, một tuyến đường thủy ở bờ biển phía nam Iran mà qua đó khoảng một phần năm lượng dầu mỏ toàn cầu được vận chuyển. Việc này có khả năng khiến giá dầu toàn cầu tăng vọt, mang lại lợi ích cho nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt của Moscow.
Nhưng quan trọng nhất đối với Nga, trong khi Mỹ – và thế giới – đang tập trung sự chú ý vào Israel và Iran, cuộc chiến của Putin ở Ukraine đã giảm bớt sự quan tâm.
Việc Hoa Kỳ vướng vào một cuộc xung đột kéo dài cũng có thể tác động đáng kể đến năng lực phòng thủ trong tương lai của Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump chưa làm rõ liệu ông có ý định tiếp tục tấn công Iran hay không. Nhưng việc hỗ trợ Israel về lâu dài có thể đồng nghĩa với việc “Mỹ sẽ phải cung cấp tên lửa, hệ thống phòng không và tên lửa đánh chặn cho Israel”, Oleg Ignatov, nhà phân tích cấp cao về Nga tại International Crisis Group, cho biết. “Điều đó có nghĩa là những thứ này sẽ không đến Ukraine và tất nhiên, điều đó là vì lợi ích của Nga.”
Ngoài ra còn có những hàm ý đạo đức khi Mỹ tham gia một cuộc tấn công vào Iran dưới lý do pháp lý không chắc chắn rằng đó là một hành động tự vệ phủ đầu – cùng một lời biện minh mà các nhà lãnh đạo phương Tây đã lên án Putin sử dụng để xâm lược Ukraine vào năm 2022.
Về lâu dài, nếu Mỹ vướng vào một cuộc “chiến tranh Trung Đông không thể thắng” khác, thì điều đó thực sự sẽ đẩy nhanh sự suy tàn của Mỹ mà Tổng thống Putin đã dự đoán trong nhiều năm qua, Kadri Liik, thành viên chính sách cấp cao tại Hội đồng Châu Âu về Quan hệ Đối ngoại và là chuyên gia về Nga, cho biết.
Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, Dmitry Medvedev, vào Chủ nhật thậm chí còn gợi ý về một cuộc trả đũa hạt nhân của Iran chống lại Hoa Kỳ, được Nga hậu thuẫn. Trump đã “đẩy Mỹ vào một cuộc chiến mới” trong đó “một số quốc gia” sẵn sàng “trực tiếp cung cấp cho Iran các đầu đạn hạt nhân của riêng họ”, ông viết trên mạng xã hội. Nhưng một bước đi như vậy dường như không khả thi.
Mặc dù Iran đã hỗ trợ cuộc chiến của Nga ở Ukraine bằng cách cung cấp máy bay không người lái và các thiết bị quân sự khác, nhưng cho đến nay Điện Kremlin vẫn chưa cung cấp bất kỳ hỗ trợ quân sự nào cho Iran – bất chấp một thỏa thuận đối tác chiến lược sâu rộng được ký kết chỉ vài tháng trước đó, trong đó hai nước đồng ý giúp đỡ lẫn nhau chống lại các “mối đe dọa an ninh” chung.
Chừng nào các nguồn lực quân sự của Nga còn tập trung ở Ukraine, Putin dường như ít quan tâm đến xung đột ở Israel và Iran và đã tự định vị mình là một nhà môi giới hòa bình không chính thức – đồng thời bác bỏ khả năng đóng vai trò trung gian chính thức. “Chúng tôi chỉ đơn giản là gợi ý các ý tưởng… nếu chúng tỏ ra hấp dẫn đối với cả hai bên, chúng tôi sẽ rất vui,” ông nói khi thảo luận về cuộc xung đột tại một diễn đàn kinh tế ở Saint Petersburg vào thứ Sáu.
Thực tế, nhà lãnh đạo Nga ít có ảnh hưởng đến kết quả ở Israel hoặc Iran. Liik nói: “Nga không đủ mạnh để định hình trật tự mới đang nổi lên ở Trung Đông, và có thể không ở vị trí tốt nhất để hưởng lợi từ nó”.
Nhưng điều đó không có nghĩa là ông ấy sẽ không cố gắng. Ignatov nói: “Putin rất có chiến thuật, và ông ấy sẽ cố gắng giành lợi thế từ tình hình này.”
Một kịch bản tốt nhất cho Nga là một cuộc xung đột ngắn hạn, trong đó Điện Kremlin cung cấp khả năng phòng thủ quân sự hạn chế hiện có cho Iran để đổi lấy lời cam kết từ Tehran về việc tránh tấn công các căn cứ của Mỹ trong vùng lân cận.
Sự sắp xếp như vậy sẽ vừa làm tăng sự phụ thuộc của Iran vào Nga, vừa tránh được nguy cơ xung đột với Mỹ. Ignatov nói: “Nga có thể nói rằng họ không muốn leo thang, nhưng họ sẵn sàng giúp Iran tự vệ. Điều đó có vẻ hợp lý.”
Nó cũng sẽ là sự mở rộng của điều mà Liik gọi là chính sách “ngoại giao biểu diễn” của Putin đối với Hoa Kỳ trong khi ông theo đuổi các mục tiêu riêng của mình ở Ukraine. Bà nói: “Nga giả vờ hữu ích, giả vờ tham gia vào các tiến trình ngoại giao… trong khi thực tế không nhượng bộ một chút nào đối với các yêu cầu tối đa của họ và câu giờ.”
