Khi ngoại trưởng Iran đến Moscow vào thứ Hai, Tổng thống Vladimir Putin đã cam kết rằng Nga sẽ “cung cấp hỗ trợ cho người dân Iran” sau các cuộc tấn công của Mỹ. Trong khi Nga lên án các cuộc tấn công của Israel và Mỹ vào Tehran, các chuyên gia cho rằng xung đột có thể có lợi cho Điện Kremlin.
Vài giờ sau khi Mỹ phát động các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran vào sáng sớm Chủ nhật, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi thông báo rằng ông sẽ tổ chức “các cuộc tham vấn nghiêm túc” với đồng minh chủ chốt Vladimir Putin tại Điện Kremlin vào thứ Hai.
“Trong tình hình nguy hiểm mới này… các cuộc tham vấn của chúng ta với Nga chắc chắn có thể có ý nghĩa rất lớn”, truyền thông nhà nước Nga dẫn lời ông Araghchi nói sau khi hạ cánh xuống Moscow vào tối Chủ nhật.
Khi hai người gặp mặt trực tiếp, Putin lên án “cuộc tấn công hoàn toàn không có lý do chống lại Iran” từ phía Mỹ và nói rằng Nga đang “nỗ lực cung cấp hỗ trợ cho người dân Iran”.
Nhưng ngay cả khi Điện Kremlin lên án các cuộc tấn công vào đồng minh chiến lược lâu dài của mình, một cuộc xung đột kéo dài vẫn mang lại những cơ hội tiềm năng cho Nga.
Iran thông báo vào Chủ nhật rằng họ sẽ đóng eo biển Hormuz, một tuyến đường thủy ở bờ biển phía nam Iran mà khoảng một phần năm lượng dầu mỏ thế giới đi qua. Việc này có khả năng đẩy giá dầu toàn cầu tăng vọt, tạo động lực cho nền kinh tế Nga đang chịu lệnh trừng phạt.
Quan trọng nhất đối với Nga, trong khi Mỹ – và thế giới – đang tập trung sự chú ý vào Israel và Iran, cuộc chiến của Putin ở Ukraine đã bị lu mờ.
Việc Hoa Kỳ sa lầy vào một cuộc xung đột kéo dài cũng có thể có tác động đáng kể đến khả năng phòng thủ trong tương lai của Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump chưa làm rõ liệu ông có ý định tiếp tục các cuộc tấn công vào Iran hay không. Nhưng việc hỗ trợ Israel về lâu dài có thể đồng nghĩa với việc “Mỹ sẽ phải cung cấp cho Israel tên lửa, hệ thống phòng không và tên lửa đánh chặn”, Oleg Ignatov, nhà phân tích cấp cao về Nga của Nhóm Khủng hoảng Quốc tế, cho biết.
“Điều đó có nghĩa là những thứ này sẽ không đến Ukraine và, tất nhiên, điều đó là vì lợi ích của Nga.”
Cũng có những hàm ý đạo đức khi Mỹ tham gia một cuộc tấn công vào Iran dưới cái cớ pháp lý không vững chắc rằng đó là một hành động phòng ngừa tự vệ – lý do tương tự mà các nhà lãnh đạo phương Tây đã lên án Putin sử dụng để xâm lược Ukraine vào năm 2022.
Về lâu dài, nếu Mỹ sa lầy vào một cuộc chiến “không thể thắng” khác ở Trung Đông, thì điều đó thực sự sẽ đẩy nhanh sự suy tàn của Mỹ mà Tổng thống Putin đã dự đoán trong nhiều năm”, Kadri Liik, thành viên chính sách cấp cao tại Hội đồng Châu Âu về Quan hệ Đối ngoại và một chuyên gia về Nga, cho biết.
Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, Dmitry Medvedev, vào Chủ nhật thậm chí còn ám chỉ khả năng Iran trả đũa hạt nhân chống lại Hoa Kỳ, với sự hậu thuẫn của Nga. Trump đã “đẩy Mỹ vào một cuộc chiến mới” trong đó “một số quốc gia” sẵn sàng “trực tiếp cung cấp cho Iran đầu đạn hạt nhân của riêng họ”, ông viết trên mạng xã hội.
Nhưng một bước đi như vậy dường như không khả thi.
Trong khi Iran đã hỗ trợ cuộc chiến của Nga ở Ukraine bằng cách cung cấp máy bay không người lái và các thiết bị quân sự khác, cho đến nay Điện Kremlin vẫn chưa cung cấp bất kỳ hỗ trợ quân sự nào cho Iran – bất chấp một thỏa thuận đối tác chiến lược sâu rộng được ký kết chỉ vài tháng trước, trong đó hai nước đồng ý giúp đỡ lẫn nhau chống lại các “mối đe dọa an ninh” chung.
Chừng nào các nguồn lực quân sự của Nga còn tập trung ở Ukraine, Putin dường như ít có hứng thú với xung đột ở Israel và Iran và đã tự định vị mình là một nhà môi giới hòa bình không chính thức – đồng thời bác bỏ khả năng đóng vai trò trung gian chính thức.
“Chúng tôi chỉ đơn thuần đưa ra các ý tưởng… nếu chúng tỏ ra hấp dẫn đối với cả hai bên, chúng tôi sẽ rất vui”, ông nói khi thảo luận về cuộc xung đột tại một diễn đàn kinh tế ở Saint Petersburg vào thứ Sáu.
Thực tế, nhà lãnh đạo Nga ít có ảnh hưởng đến kết quả ở Israel hay Iran. “Nga không đủ mạnh để định hình trật tự mới nổi lên ở Trung Đông, và có thể không ở vị trí tốt nhất để hưởng lợi từ nó”, Liik nói.
Nhưng điều đó không có nghĩa là ông ấy sẽ không cố gắng. “Putin rất chiến thuật, và ông ấy sẽ cố gắng thu lợi từ tình hình”, Ignatov nói.
Một kịch bản tốt nhất cho Nga là một cuộc xung đột ngắn hạn, trong đó Điện Kremlin cung cấp những gì phòng thủ quân sự hạn chế mà họ hiện có thể cung cấp cho Iran để đổi lấy cam kết từ Tehran tránh tấn công các căn cứ của Mỹ gần đó.
Một thỏa thuận như vậy sẽ vừa làm tăng sự phụ thuộc của Iran vào Nga vừa tránh được nguy cơ xung đột với Mỹ. “Nga có thể nói rằng họ không muốn leo thang, nhưng họ sẵn sàng giúp đỡ Iran và tự vệ. Điều đó có vẻ hợp lý”, Ignatov nói.
Nó cũng sẽ là sự mở rộng của điều mà Liik gọi là chính sách “ngoại giao trình diễn” của Putin đối với Hoa Kỳ trong khi ông theo đuổi các mục tiêu của riêng mình ở Ukraine.
“Nga giả vờ hữu ích, giả vờ tham gia vào các tiến trình ngoại giao… trong khi thực tế không nhượng bộ một ly nào về các yêu cầu tối đa của họ và câu giờ”, bà nói.
